۱۰ هیولایی که قرار بود دشمن را بترساند اما خودی را نابود کرد

گجت‌نیوز: تانک‌ها به‌عنوان مهمترین سلاح‌های میدان نبرد بیش‌از یک قرن است که در فهرست اجزای اصلی جنگ‌ها جای گرفته‌اند. از زمان ظهور این خودروهای رزمی زره‌پوش تاکنون، انواع مختلفی از تانک‌ها توسط بسیاری از کشورهای جهان به میدان نبرد گام گذاشتند و چهره جنگ را دستخوش تغییر کردند.

معرفی تانک توسط بریتانیا در طول جنگ جهانی اول، جنگ مکانیزه مدرن را برای همیشه تغییر داد. در طول نبردهای اولیه جنگ، نیروهای نظامی به راه حلی نیاز داشتند که بتواند از سنگرها عبور و در عین حال از سرنشینان آن محافظت کند و برای پشتیبانی زمینی قدرتمند باشد.

هنگامی دستگاهی با این مشخصات اختراع شد، آن را تانک نامیدند و حضور این خودروی عظیم را در میداد نبرد همیشگی کردند. پیشرو فعلی در فناوری و توانایی، تانک آمریکایی M1A1 Abrams است. این تانک نمادی از قدرت نظامی آمریکاست که می‌تواند تمام رقبای خود را شکست داده و در برابر دشمنان مقاومت کند. البته این تانک چندین همتای توانمند مانند چلنجر بریتانیایی و لئوپارد آلمانی دارد.

با این حال، همه تانک‌ها نمی‌توانند مانند موارد ذکر شده اثری ماندگار از خود در میدان نبرد به‌جا بگذارند و به‌راحتی از جنگ‌ها کنار گذاشته می‌شوند. با توجه به اینکه بخش عمده‌ای از مسیر توسعه تانک‌ها قبل از عصر رایانه‌ها طی شده است، بسیاری از مدل‌ها آنطور که در نظر گرفته شده بود طراحی نشدند.

در مسیر توسعه‌ی تعدادی از تانک‌ها، بسیاری از ایرادات طراحی آنها زمانی آشکار شد که سربازان در داخل آنها بودند و در نبرد به‌دلیل ضعف خودرو در مقاومت جان خود را از دست می‌دادند. نبرد این خودروهای زرهی برای قرار گرفتن در صدر لیست بهترین تانک های نظامی تاریخ بسیار رقابتی است و خودروهایی که عملکرد خوبی از خود نشان نمی‌دهند به‌سرعت از رده خارج شده و شکست می‌خورند.

در این مقاله نگاهی ۱۰ مورد از بدترین تانک های نظامی تاریخ خواهیم انداخت که نتوانستند آن‌گونه که باید انتظارات را برآورده کنند و آثار مخربی از خود به‌جا گذاشتند. در این لیست تانک‌هایی که به مرحله تولید نرسیدند و فقط درحد یک طرح اولیه بودند آورده نشده است.

۱. آرجون Mk I (هند)

آرجون (Arjun) به‌عنوان اولین تانک بومی هند که توسط توسعه‌دهندگان و طراحان داخلی این کشور تولیده شده شناخته می‌شود. نام آن از یک شاهزاده کماندار حماسه هندی گرفته شده‌ است. هند پیش از تولید چنین تانکی از لحاظ تاریخی به تجهیزات نظامی شوروی متکی بود، اما با این کار، شروع به ایجاد برنامه‌ای با طراحی داخلی کرد تا برای اولین بار تانک تولید کند. ابتکار طراحی یک تانک بومی در سال 1974 آغاز و در یک دهه بعد اولین نمونه اولیه ساخته شد.

این در حالی اتفاق افتاد که پایگاه صنعتی هند هنوز بالغ نشده بود، بنابراین زمان توسعه آن طولانی شد و این تنها آغاز مشکلات پیش‌روی این تانک بود. تاخیرها باعث آماده شدن این تانک در سال ۲۰۰۹ شد، زمانی که ارتش هند این وسیله نقلیه را نمی‌خواست. با این حال ارتش مجبور شد ۱۲۴ دستگاه سفارش دهد تا صنعت نوپای تانک هند را سرپا نگه دارد.

از آنجایی که تاسیسات دفاعی هند آماده ساخت یک تانک جنگی اصلی مدرن نبود، ارجون چندین بار در طول فرآیند طراحی دستخوش تغییر شد و اسلحه اصلی آن از یک سلاح ۱۰۵ میلی‌متری به ۱۲۰ میلی‌متری ارتقا یافت و زره آن برای مقابله با سلاح‌های ضد تانک تقویت شد.

پس از اعمال به‌روزرسانی‌ها، ارتش تانک‌های خود را دریافت کرد؛ اما تا سال ۲۰۱۳، تعداد زیادی از آنها نیاز به تعمیر و نگهداری جدی داشتند؛ زیرا ۶۰ درصد قطعات استفاده شده در آنها خارجی بودند و از پشتیبانی تعمیر و نگهداری مناسب در داخل برخوردار نبودند. علاوه‌براین، تانک‌ها به‌طور کلی غیر قابل اعتماد با نقص‌های کیفی جدی بودند.

حتی اگر مشکلات کیفیت و پشتیبانی قطعات با آرجون حل می‌شد، باز هم این تانک جایی در دنیای تانک‌های میدان نبرد نداشت. ارجون شاید یک تانک نسبتاً توانا باشد، اما نه در جایی که قرار است از آن استفاده شود. با وزن ۶۲.۵ تن، این مورد از بدترین تانک های نظامی تاریخ برای اکثر پل‌های شرق هند بسیار سنگین است و برای عبور از زمین‌های ناهموار منطقه به مشکل بر می‌خورد.

۲. تانک A۳۸ Valiant (انگلستان)

اگرچه چلنجر مدرن بریتانیایی یک سلاح تهاجمی قدرتمند در نبرد است، اما برخلاف آن A38 Valiant در دوران جنگ جهانی دوم عملکردی ضعیف از خود نشان داد. این تانک بسیار کند بود و افراد زیادی آن را به عنوان بدترین تانک نظامی در تمام دوران معرفی می‌کنند.

با وجود اینکه A38 در سال 1944 قبل از قطعی شدن نتیجه جنگ جهانی دوم ساخته شد، اما طراحان می‌دانستند که این تانک عملکرد درخشانی از خود به‌جای نخواهد گذاشت؛ ولی به هر حال به تولید آن ادامه دادند. ویژگی منحصربه‌فرد Valiant یک سیستم تعلیق دو جناغی شبیه به سیستم تعلیق مورد استفاده در خودروهای سواری بود. این قابلیت از دلایل ادامه پروژه به‌شمار می‌رود و مهندسان کنجکاو بودند تا پتانسیل آن را ببینند.

با اینکه زره Valiant حفاظت خوبی را ارائه می‌کرد و با ضخامت ۱۱۴ میلی‌متری خود بیشتر از تانک‌های معمولی در آن زمان مقاومت داشت، اما وزن کلی آن زیر ۳۰ تن باقی ماند. این تانک موتور دیزلی 12 سیلندر جنرال موتورز داشت، اما تنها با 210 اسب بخار قدرت، یعنی با سرعت حلزون حرکت می‌کرد.

علیرغم برخی از قابلیت‌های امیدوارکننده، آزمایش‌ها نقص‌های فراوان آن را نشان دادند که چشمگیرترین در میان آنها تلاش خسته‌کننده برای به‌کار انداختن این خودروی زرهی بود. کنترل‌های A38 Valiant بسیار سنگین و ضعیف بودند؛ به این معنی که راننده باید در موقعیت‌های نامناسب قرار می‌گرفت و از قدرت زیادی استفاده می‌کرد تا بتواند تانک را هدایت کند.

مشکلات این تانک به حدی زیاد بود که پس از ۱۳ کیلومتر، آزمایش به دلیل خستگی راننده متوقف شد. با اینکه توسعه‌ی این مورد از بدترین تانک های نظامی تاریخ یک شکست بود، اما مهندسان از این نقص‌ها درس گرفتند و از تجربه‌ی آن به‌منظور ایجاد طرح‌های بهتر برای مدل‌های آینده استفاده کردند.

۳. تی-۸۰ (شوروی)

تی-۸۰ آخرین تانک اصلی میدان نبرد است که در شوروی طراحی و تولید و از سال ۱۹۷۶ وارد ارتش سرخ شد. این تانک بر اساس پیشرفت طرح کلی تانک تی-۶۴ طراحی شده و نخستین تانک روسی بود که نیروی محرکه خود را از موتور توربین گاز تأمین می‌کرد. طرح ساخت این خودروی زرهی شامل نوآوری‌های T-64، از جمله زره کامپوزیت و فناوری شلیک توپ خودکار می‌شد.

درابتدا به نظر می‌رسید تی-80 به‌عنوان یک سیستم تسلیحاتی مجهز و قوی در سال 1976 معرفی شود، اما وضعیت به سرعت برای T-80 دگرگون شد و فرایند ساخت آنگونه که باید پیش نرفت. اولین محدودیت عملکرد این تانک با استفاده از سوخت بسیار پرهزینه موتور توربین آن و سطح بالای نگهداری مورد نیاز آشکار شد.

علاوه‌براین، بهبود قدرت شلیک آن نسبت به مدل موجود T-64A ضعیف بود و هزینه‌های تولید T-80 بیش از سه برابر تی-64 برای ارتش تمام می‌شد. این مورد از بدترین تانک های نظامی تاریخ در طول سال‌ها ارتقاء یافت، اما مصرف سوخت آن همچنان بسیار بالا بود که منجر به تعویض توربین با دیزل در مدل بعدی T-80UD شد.

با زره واکنشی انفجاری که بر روی تی-۸۰ نصب می‌شد، بخش جلویی تانک در مقابل تقریباً همه موشک‌های ضدتانک ناتو در آن زمان به‌طور کامل ایمن می‌شد. ولی این زره محافظت تانک در مقابل گلوله‌های زره‌شکاف فلزی متکی بر انرژی جنبشی را افزایش نمی‌داد.

اولین درگیری فعال یک T-80 در میدان سرخ در جریان کودتای نافرجام کمونیستی در سال 1993 بود که از آن برای شلیک به ساختمان پارلمان روسیه استفاده شد. به دنبال آن، روسیه مدل‌های ارتقا یافته‌ی T-80 را به چچن فرستاد، جایی که تی‌-80 عملکرد بسیار ضعیفی از خود نشان داد. شکست سنگین این تانک‌های روسی در جنگ چچن یکی از عواملی بود که باعث شد تی-۸۰ از نظر مقامات روسیه بیفتند.

این تانک تا زمان فروپاشی شوروی پیشرفته‌ترین تانک این کشور محسوب می‌شد. تولید تی-۸۰ در سال ۱۹۹۲ پایان یافت و مقامات روسیه تصمیم گرفتند تنها تولید مدل ارتقایافته تی-۷۲ با عنوان تی-۹۰ را ادامه دهند. اوکراین اما به تولید گونه دیگری از تی-۸۰ با نام تی-۸۰یودی اقدام کرد که مهم‌ترین تفاوت آن استفاده از موتور سنتی‌تر و ساده‌تر دیزلی به جای موتور توربین گاز است.

درحال حاضر، تعدادی از تی-۸۰های ساخت شوروی در ارتش‌های روسیه، ارمنستان، بلاروس، قبرس، مصر، قزاقستان، کره جنوبی و یمن فعال هستند و تی-۸۰یودی‌های اوکراینی هم علاوه بر استفاده ارتش اوکراین به پاکستان نیز صادر شده‌اند.

۴. تانک آلمانی Panzerkampfwagen VIII Maus

این تانک آلمانی یک خودروی زره‌پوش فوق سنگین مربوط به جنگ جهانی دوم است که در اواخر سال ۱۹۴۴ تکمیل شد و از آن به‌عنوان سنگین‌ترین وسیله نقلیه جنگی یاد می‌شود. علیرغم اینکه نازی‌ها نمادی از دوران رعب و وحشت هستند، اما آنها در زمان خود دانشمندان و مهندسان بسیار ماهری در اختیار داشتند که وسایل چشمگیر و ارزشمندی را به دنیا معرفی کردند.

در نتیجه فعالیت آن‌ها، تعداد زیادی وسایل نقلیه خوش‌ساخت و باکیفیت در طول جنگ جهانی دوم اختراع شدند. خوشبختانه، با بسته شدن پرونده متفقین، اجرای برنامه‌های این رژیم به‌دلیل قطع منابع از همه طرف به‌طور فزاینده‌ای دشوار شد. اما قبل از نابودی، تانک Panzerkampfwagen VIII Maus توسط فردیناند پورشه و با درخواست مستقیم خود آدولف هیتلر ساخته شد.

تانک آلمانی Maus یک خودروی زره‌پوش غول‌پیکر بود که وزن آن به 188 تن می‌رسید و 11.9 فوت ارتفاع، 12 فوت عرض و 33 فوت طول داشت. این سلاح جنگی مجهز به یک تفنگ 128 میلی‌متری بود که می‌توانست تا 2.2 مایل شلیک کند و اساساً هرگونه تجهیزات زرهی را که در آن زمان در اختیار متفقین بود، نابود کند.

با وجود این ویژگی‌ها، چرا این خودروی جنگی در لیست بدترین تانک های نظامی تاریخ آورده شده است؟ اولین نمونه یک موتور 20 سیلندر دیزلی مرسدس بنز دریایی داشت، اما نتوانست آن را سریعتر از حدود 8 مایل در ساعت حرکت دهد. دومین مدل با موتور قدرتمندتر 1200 اسب بخاری V20 ساخته شد، اما همچنین نتوانست به سرعتی بیش از 12 مایل در ساعت دست یابد.

این تانک با اندازه‌ای عظیم ساخته شده بود تا بتواند خطوط دشمن را بشکند و از آتش آنها جان سالم به‌در ببرد. اما اندازه Maus در واقع حمل آن را با قطار غیرممکن می‌کرد و هر پل کوچکی را که مجبور می‌شد از آن عبور کند خرد می‌کرد.

علاوه‌براین، چالش‌های مهندسی مکانیک آن را به کابوس سیستم‌های پیچیده درون یک ماشین سنگین تبدیل کرد. به‌طور کلی، ۱۵۰ واحد از این تانک سفارش داده شد، اما در سال ۱۹۴۴ منابع بسیار کمیاب بود و برنامه لغو شد. هر دو نمونه اولیه توسط نیروهای شوروی آسیب دیدند و یک نمونه‌ی باقی مانده امروز در موزه‌ای در روسیه قابل مشاهده است.